Hiperprolaktynemia

Hiperprolaktynemia jest zaburzeniem, w którym obserwuje się wzrost stężenia prolaktyny, hormonu produkowanego przez przysadkę, w surowicy krwi powyżej 20 ng/ml u kobiet i 15 ng/ml u mężczyzn.

Czynniki powodujące wzrost prolaktyny to:

• Fizjologiczne:

- ciąża,

- karmienie piersią,

- stres,

- intensywny wysiłek fizyczny,

- spożycie posiłku obfitującego w białko.

• Farmakologiczne:

- agoniści receptora dopaminergicznego (np. fenotiazyny, butyrofenony, tioksanteny),

-  leki zmniejszające stężenie dopaminy w tkankach (metyldopa, rezerpina),

-  hormony (estrogeny, antyandrogeny),

- opioidy,

- werapamil,

- wysokie dawki witaminy B6.

• Patologiczne:

- guzy przysadki mózgowej,

- choroby podwzgórza i przysadki,

- zapalenie tętnic skroniowych,

- obecność zakrzepu zatoki jamistej,

- zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych,

- urazy klatki piersiowej,

- choroby przewlekłe (np. przewlekła niewydolność nerek),

- pierwotna niedoczynność tarczycy,

- marskość wątroby,

- napady drgawkowe.

Objawy hiperprolaktynemii:

- rzadkie i nieregularne cykle miesięczne,

- czasem całkowity brak miesiączki,

- cykle bezowulacyjne jako przyczyna niepłodności,

- spadek libido,

- mlekotok,

- wzrost masy ciała,

- zaburzenia funkcjonowania układu rozrodczego,

- osteopenia (zmniejszenie gęstości mineralnej kości),

- u mężczyzn spadek libido i obniżenie potencji [1,2,3].

Rozpoznanie i leczenie hiperprolaktynemii

Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego zaleca się wykonanie 2 niezależnych oznaczeń stężeń prolaktyny. Po rozpoznaniu hiperprolaktynemii stosuje się leczenie farmakologiczne (agonistami dopaminy, inhibitorami prolaktyny), niekiedy jednak operacyjne (np. w przypadku guza przysadki). Oprócz leków syntetycznych, niekiedy zalecane są leki roślinne zawierające ekstrakt z owoców niepokalanka mnisiego.

Piśmiennictwo:

1. Jarząbek-Bielecka G., Radomski D., Nowaczyk A., Sowińska-Przepiera E., Warchoł‑Biedermann K., Paluszkiewicz A.: Analiza stężeń prolaktyny u dziewcząt bez cech endokrynopatii z zaburzeniami miesiączkowania i stresem w wywiadzie. Gin. Prakt., 2010; 1; 46-53

2. Tkaczuk-Włach J., Sobstyl M., Chołubek-Robak D., Jakiel G.: Hiperprolaktynemia. Przegl. Menopauz., 2009; 2; 112-115

3. Kokot, I., Płaczkowska, S., & Pawlik-Sobecka, L., Znaczenie różnicowania form prolaktyny u pacjentów z hiperprolaktynemią. Postepy Hig Med Dosw (Online), 2017, 71; 1209-1215